Yazının başlığı olan “Sportif Direktör” konusuna gelelim. Sportif Direktör veya Futbol Direktörü pozisyonu ülkemizde hala üzerinde tartışılan bir konu. Halbuki Avrupa futbolunda böyle bir tartışma kalmadı. Alex Ferguson ve Arsene Wenger kulüplerinin “her şeyi” idi. Kulüplerde aşçının bile kim olması gerektiğine karar veren “manager”lar artık azınlıkta kaldı. Arsenal’de futbol operasyonuyla ilgili kararlar Managing Director (Vinai Venkatesham), Technical Director (Edu Gaspar) ve First Team Manager (Mikel Arteta) tarafından ortaklaşa alınıyor. Arsene Wenger bir röportajında “Futbol Direktörü ne anlama geliyor, bilmiyorum. Yolun ortasında durup futbolculara sağa veya sola gitmeleri konusunda direktif veren kişi mi?” diyerek gayet Fransız bir tavırla bir şekilde bu pozisyonu küçümsediyse de kazın ayağı pek öyle değil.
Sportif Direktör’ün Tanımı ve Görevleri
Alex Ferguson ve Arsene Wenger
Sportif Direktör’ün tanımından başlayalım. Sportif Direktör, Yönetim Kurulu ile Teknik Direktör arasında köprü vazifesi kurarak, kulübün futbol organizasyonunu yönetmekle sorumlu kişidir. Tabii ki bunu bir fizik kuralı gibi ortaya koyamayız. Tanımlar kulüplerin yapısına göre değişkenlik gösterebilir. Kulüpler, genellikle eskiden futbol oynamış tanıdık yüzleri bu göreve getirmeye eğilimli olsalar da özellikle son dönemde eğitimli, birden fazla dil bilen, uluslararası network sahibi profesyoneller öne çıkmaya başladı.
Kulübün ulusal ve uluslararası platformlarda temsili, Futbol A Takım kadrosunun belirlenen bütçe doğrultusunda kısa, orta ve uzun vadede planlanması, oyuncu transfer sürecinin yürütülmesi ve oyuncu transferiyle ilgili tüm görüşmelerin organize edilmesi ve buna benzer birçok konu Sportif Direktör’ün başlıca görevlerinin arasındadır. Teknik Kadro, İdari Kadro, Sağlık Ekibi, Medya Departmanı, Scouting Departmanı ve Futbol Akademisi yine bu pozisyonun yönetmekle sorumlu olduğu başlıca departmanlardır. Oyuncularla iletişiminin kuvvetli olması, medyayı iyi yönetmesi, menajer ağının geniş olması Sportif Direktör’de aranması gereken özelliklerinden sadece birkaçı.
Sportif Direktör’e Neden İhtiyaç Var?
Çok basit bir cevabı var. Bir restoran işletmecisi eczacılık yapabilir mi? Yapamaz: Çünkü konuyu bilmiyordur. Futbolun uzmanı olmayan iş adamlarına kulüpleri emanet etmek de aynı sonucu verecektir, vermiştir de. Şahsi fikrim, Türk futbol ekonomisinin büyüklüğünü düşündüğümüzde buna karşın bir hayli amatörce yönetildiğidir. Bir holding sahibinin nasıl ki şirketlerine genel müdür tayin etmeme ihtimali yoksa, kulüp başkanlarının da sportif direktörlerle çalışmama lüksü yoktur. Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor’un halihazırda bir sportif direktörü bulunmuyor. Ali Koç ve Göksel Gümüşdağ’ın bu pozisyona inandığını görüyoruz. Anadolu kulüplerinde her ne kadar bu isimle olmasa bile “İdari Menajer” pozisyonu adı altında yıllardır kulüplerinin hafızası olan profesyonellerin çalıştığını biliyoruz. Şirketleşme, dernek statüsü, kulüplerin satılması gibi uzun vadeli planları konuşaduralım, tekerleği yeniden icat etme gayretindense “olması gerekeni” yapmalıyız. Artık spor medyasında başkan ve yöneticileri değil, sportif direktörleri konuşmalıyız.
Türkiye Futbol Federasyonu’nun Sorumluluğu
Sadece kulüp başkanlarına topu atmak doğru olmaz. Dönemin Türkiye Futbol Direktörü Fatih Terim döneminde başlatılan Futbol Direktörlüğü Sertifika Programı (https://www.tff.org/default.aspx?pageID=228&ftxtID=27093) maalesef devam ettirilmedi. TFF’nin “Sportif Direktör” veya “Futbol Direktörü” pozisyonunu talimatlara ve statülere sokması gerektiğini düşünüyorum. TFF tarafından kulüplere her sezon öncesinde belli başlı pozisyonlarda kimlerin çalıştığı sorulur. Böylelikle güvenlik sorumlusu, akreditasyon sorumlusu, medya sorumlusu gibi pozisyonlarda çalışan profesyoneller TFF tarafından bilinir. Herhangi bir problemde konunun sorumluları ile iletişime geçilir. Benim bu konuda TFF’ye 2 önerim var:
- TFF her sezon öncesinde kulüplere “Sportif Direktör” bildirme zorunluluğu getirmelidir.
- Bu pozisyonla ilgili periyodik olarak sertifika programları düzenlenmelidir. Yine bu pozisyon için bildirilecek kişinin bu sertifikaya -veya kararlaştırılan eşdeğer sertifikalara- sahip olması gerekmelidir. (UEFA ve TFF’nin ortaklaşa düzenlediği Futbol Yönetimi Sertifikası incelenip örnek alınabilir: https://www.tff.org/default.aspx?pageID=285&ftxtID=28068)
Kulüpler Birliği Toplantıları
Kulüpler Birliği her ne kadar son dönemde ağırlığını hissettirse de bu haliyle işlevli bir birlik olamayacak. Neden mi? Çünkü masanın etrafında konunun uzmanları oturmuyor. Avrupa Kulüpler Birliği (ECA) veya UEFA toplantılarında bir masanın etrafında kulüp profesyonellerinin oturduğunu ve fikirlerin medeni bir şekilde tartışıldığını görürsünüz. Bu bir eleştiri değil, realitedir. Kulüplerin başkan ve yöneticileri elbette değerli ve sektörlerinde başarılı insanlardır. Fakat artık deniz bitmiş, gemi karaya oturmuştur. Gemiyi işin ehli olan kaptanlara teslim etme zamanı da çoktan gelmiştir.
Sonuç
Varşova’da düzenlenen Avrupa Kulüpler Birliği (ECA) Yönetim Kurulu Toplantısı
Sportif Direktör veya Futbol Direktörü pozisyonu kulüplerimiz için “gereklilik” değil, “zorunluluktur”. Direksiyonu işin ehli şoförlere verelim ki serbest düşüşte olan ülke futbolu hak ettiği değeri bulsun. Kulüplerimizin geçmişte bu pozisyon için birçok ismi denediği ve sonuç alamadığı vurgulanır. Şenol Güneş’in geçenlerde katıldığı bir programda dikkatimi çeken ve çok anlamlı bulduğum sözleriyle yazımı bitirmek istedim: “…Duvarı delmek için değişik yerlere vurmak yerine aynı yere defalarca vuracaksın. Sabırlı olup, bazı şeyleri zamana bırakmanız gerekebilir…”
Berkay Türkmen
Facebook Yorumları